Listly by atusa-rafie
مجموعه از غذاهای ایرانی اصیل استبرای پختن غذاهای بدون گوشت و مرغ میتوانید آنها را از موادغذایی اصلیتان حذف کنید. مثلا عدس پلو یا نخود پلو را میتوانید بدون گوشت و مرغ درست کنید. همچنین شما میتوانید در لوبیا پلو به جای گوشت، بادمجان سرخ کرده ورقهای یا قارچ بریزید. برای تهیه هویج پلو هم میتوانید به جای گوشت از سویا استفاده کنید. نرگسی، میرزاقاسمی، خورشت کدوسبز و دمی گوجه از دیگر غذاهایی است که بدون گوشت و مرغ تهیه میشوند. اگر به غذاهای شمالی علاقهمند هستید، میتوانید باقالی خورشت و ترشهتره را هم امتحان کنید.
سوپ کدو حلوایی و سیبزمینی خیلی ساده آماده میشود. میتوانید به عنوان پیشغذا یا حتی شام از آن استفاده کنید. این غذا کاملا گیاهی است و گلوتن هم ندارد.
دستورپخت عالی برای خورشت بامیه با گوشت چرخ کرده 😋. همراه برنج سفید و سبزی تازه و دوغ میچسبه😉
گوشت و دنبه را پس از شستن ۱۰ قسمت کرده و آن را سرخ کنید تا طلایی شود. پیاز را در روغن سرخ نمایید و لپه خیسدادهشده را به پیاز اضافه کرده و لپه را هم کمی تفت دهید.تا اوایل سده ۱۹ مفهوم غذاخوردن فقط پرکردن شکم بود و احساس گرسنگی بشر را وادار میکرد تا آنچه را در دسترس خود میدید بدون توجه به کمیت و کیفیت آن مصرف کند. شهرنشینی و تشکیل اجتماعات باعث ایجاد تغییرات زیادی در طرز تغذیه بشر شدهاست. اولین اجتماعات و شهرها در میانرودان، آسیای غربی، مصر و یونان به وجود آمدند. شهرنشینهای اولیه کشاورزی و دامپروری را به خوبی میدانستند و برای تغذیه خود از محصولات متنوع استفاده میکردند. ایران نخستین کشور جهان است که انسان اولیه در آن به کشاورزی و پرورش دام پرداختهاست. (آرتور کیت و دکتر ارنست هرتسفیلد در کتابی به نام صنایع ایران ثابت کردهاند که کشاورزی و تمدن از فلات ایران شروع شدهاست). در حفاریهایی که در بعضی از نقاط ایران نظیر شوشتر، دامغان، تخت جمشید و تپه سیلک کاشان به عمل آمده نشان میدهد که تاریخ کشاورزی در ایران متجاوز از ۶۰۰۰ هزار سال است.
تاریخچهٔ تغذیه در یونان نشان میدهد که مردم یونان باستان برای تغذیه اهمیت زیادی قائل بودند و این جمله به آنان منسوب است که: «برای تقویت روح هرگز جسم را نباید فراموش کرد و باید مردم را با ورزش و غذای مناسب تربیت کرد.» شواهد نشان میدهد که در زمانهای قدیم مردم یونان بیشتر از گیاهان تغذیه میکردند و مصرف گوشت گوسفند، پرندگان، شکر، لبنیات و ماهی نیز در بین بعضی از طبقات اجتماع معمول بودهاست. همچنین روغن زیتون را بسیار مصرف میکردهاند.
در روم قدیم مردم کشاورزی میکردند و از غلات، بقولات و میوه و بعضی از انواع سبزیها تغذیه میکردند. غلات غذای اصلی آنها را تشکیل میداد و مصرف گوشت منحصر به طبقة اشراف بود. در دورانهای بعد یعنی پس از استقرار امپراتوری در روم وضع تغذیة مردم تغییر کرد و رومیان بعد از فتوحات مختلف از تغذیه مردم سرزمینهای فتح شده تقلید کرده و در این راه جانب افراط میپیمودند. البته این طرز تغذیه مربوط به طبقات مرفه و اعیان بود درحالیکه مردم عادی تغذیه سادهای داشتند. در این زمان حتی کتب آشپزی نیز در روم منتشر شده که کتاب Deipnosphistae اثر Athenaeus در قرن دوم میلادی چاپ شده و طرز تهیه غذاهای گوشتی، سبزیها و اطلاعات دیگری در آن شرح داده شدهاست.
در مورد رژیمهای غذایی آغاز پیدایش آن به لوحه ای متعلق به سال ۱۹۰۰ قبل از میلاد مسیح در ناحیه سومر مربوط میشود که در آن برنامه غذایی یک کودک نوشته شده و در حال حاضر در موزه باستانشناسی استانبول نگهداری میشود.
طی دورانهای مختلف تاریخ و از دیدگاه مذاهب گوناگون، رژیمهای غذایی حائز اهمیت بسیار بوده و در بسیاری از کتب مذهبی مطالبی در زمینة تغذیه در دوران بارداری، شیردهی و روزه منعکس شدهاست. بقراط غالباً نصایح و توصیههایی در زمینه مصرف یا عدم مصرف بعضی از غذاها به بیماران خود میکردهاست و اکثر پزشکان یونان باستان رژیم درمانی را به عنوان بخش مهمی از معالجة بیماریها بکار میبردند.
زکریای رازی که از دید عده زیادی پدر علم تغذیه شناخته شده توصیههای مختلفی در زمینة رژیمهای غذایی دارد. همچنین در کتاب حفظ الصحه اثر اسرف بن محمد در زمینه تغذیه و رژیم در دوران مختلف زندگی مطالبی سودمند عنوان شدهاست.
با وجود اهمیت زیاد این رشته در حفظ سلامت انسان از گذشته تا حال داشته، ولی تا سالهای پایان جنگ جهانی اول هیچ سازمانی که رسماً در این زمینه فعالیت کند وجود نداشت، تا اینکه در سال ۱۹۱۷ نخستین انجمن مربوط به رژیمدانان توسط گروهی از کارشناسان تغذیه آمریکا تأسیس شد. این انجمن برای اولین بار مجله علمی رژیم شناسان را در سال ۱۹۲۵ منتشر کرد؛ و به تدریج دامنه فعالیت خود را در زمینه مدیریت خدمات غذایی مراکز تغذیه توسعه داد.
دانشآموختگان این رشته که رژیمشناس (Dietition) نامیده میشوند، باید تمام اطلاعات و دانش خود را در راه کمک به برقراری و بهبود سلامت بشر بکار گیرند.
اصطلاح رژیم درمانی یا درمان با رژیم (Diet-therapy) به معنای استفاده از رژیم غذایی نه فقط برای بیماران بلکه برای افراد سالم نیز است. بدین معنی که افراد سالم نیز باید به نوبه خود از رژیم غذایی مناسب استفاده کنند تا بدین وسیله از ابتلا به سوءتغذیه مصون مانده و از سلامت کامل برخوردار شوند.[۱] نیاز انسان به غذا یکی از احتیاجات ذاتی و فیزیولوژیکی است که مهمترین عامل بقای زندگی و طول عمر بشر میباشد. احتیاج به غذا دایمی است و ارگانیسم را مجبور میکند تا برای به دست آوردن غذا و رفع گرسنگی کوشش کند. تغذیه صحیح و متعادل نه تنها پدیده رشد را مؤثر میسازد به تندرستی و طول عمر میانجامد بلکه با تأثیر روی اعصاب و روان سبب رشد فکری و نمو نیروهای جوانی میگردد. ترکیب شیمیایی غذایی انسان شامل پروتیین هاو چربیها و کربوهیدراتها و مواد معدنی و ویتامین و اب میباشد تا رشد و سلامت یاختههای بدن تأمین شود.
تغذیه سالمندان
نوشتار اصلی: تغذیه سالمندان
پیرشدن و سالخوردگی با کاهش تدریجی فعالیتهای فیزیکی و افزایش بیماریهای مزمن همراه میشود و به نظر میرسد که بهبود تغذیه تا حد زیادی قادر است از این مشکلات پیشگیری کند یا آنها را تخفیف دهد. به همین دلیل یکی از مسائل مهم سالمندان، مسائل پزشکی و بهداشتی از جمله وضعیت تغذیه آنهاست. با افزایش سن، نیاز آنها به انرژی کاهش یافته و تمایل به مصرف غذا کمتر میشود. در این حال اگر انتخاب غذا درست صورت نگیرد، میزان دریافت مواد مغذی ضروری در آنها پایینتر از حد مطلوب خواهد بود. عوامل مؤثر در ایجاد مشکلات تغذیهای سالمندان بدین شرح میباشند:
عوامل جسمانی: مانند کاهش کل انرژی مورد نیاز، بیماریهای مزمن، بیاشتهایی، تغییر حس چشایی، خرابی دندانها، بیتحرکی، ناتوانی جسمی، مشکلات گوارشی، تداخلات دارویی یا تداخل غذا و داروها
مشکلات روحی و روانی: افسردگی، تنهایی، از دست دادن همسر
مشکلات اقتصادی: درآمد کم، کمبود امکانات برای تهیه و طبخ غذای مناسب و زندگی در آسایشگاه
نیازهای تغذیهای سالمندان میزان انرژی مورد نیاز: با افزایش سن میزان نیاز به انرژی کاهش مییابد که میتواند به دلیل کاهش فعالیت جسمی، کاهش توده عضلانی و فعال بدن باشد. در صورت دریافت مازاد بر نیاز انرژی مشکلات و عوارضی مانند چاقی، فشارخون، بیماریهای قلبیعروقی برای سالمند ایجاد میشود. میزان نیاز به انرژی برای هر سالمند متفاوت بوده و براساس وزن، قد، شرایط فیزیکی و سلامتی وی محاسبه میشود.
میزان پروتئین مورد نیاز سالمندان: با افزایش سن علاوه بر کاهش توده عضلانی، ذخیره پروتئینی بدن نیز کاهش مییابد و میزان نیاز به پروتئین با افزایش سن نه تنها کاهش نیافته بلکه ثابت مانده یا افزایش مییابد. به ویژه در صورت ابتلا به بیماریها یا عفونتها که این مسئله بسیار مهم میباشد. توصیه میشود چهل تا شصت درصد از انرژی دریافتی روزانه سالمندان از پروتئینها به ویژه پروتئینهای با کیفیت بالا تأمین شود.
۱. تهچین
ته چین
همهی ما با این غذای خوش بر و روی زعفرانی و ته دیگی ایرانی آشنا هستیم؛ تهچین! تهچین یکی از غذاهای ایرانی محبوب و رایج است که معمولاً در پخت آن از ماست، برنج، زعفران و تخم مرغ استفاده میشود.
این غذا بر حسب نوع آن با مرغ، گوشت، بادمجان و… نیز همراه میشود. علاوه بر این معمولاً در لابلای برنج زعفرانی از مقداری زرشک هم استفاده میشود. جدا از مواد اولیه و اصلی که گفته شد، ممکن است مواد غذایی دیگری هم به این غذا اضافه شود تا آن را با دیگر مدلهای تهچین متفاوت کند. در واقع ما با انواع نسبتاً گستردهای از تهچینها روبهرو هستیم. در نتیجه شاید انتخاب خوشمزهترین آنها برایمان سخت باشد.
از انواع تهچین میتوان به تهچین مرغ، گوشت، گوشت و بادمجان، اسفناج، ماهی و… اشاره کرد. با این حال تهچین مرغ، رایجترین نوع تهچین به شمار میرود. به طور کلی میتوان گفت ته چین دو قسمت اصلی دارد. یک بخش از آن تهدیگ زعفرانی است که به همراه محتویات غذا مثل گوشت، مرغ و غیره دیده میشود و دیگری هم پلوی سفید رنگ سادهای است که روی تهچین را میپوشاند. البته معمولاً در بسیاری از رستورانها و خانهها، بخش دوم حذف میشود و شما فقط با برنج زعفرانی روبهرو میشوید. شاید به همین دلیل هم وجود چلوی سفید ساده روی تهچین به نظرتان غیرمرسوم و ناآشنا بیاید.
به دلیل وجود تخم مرغ و ماست که در لابلای برنج قرار میگیرد، تهچین جزو غذاهای نسبتاً سنگین است که افراد را به راحتی سیر خواهد کرد. این غذا معمولاً در مهمانیهای ایرانی مورد استفاده قرار میگیرد؛ چرا که به دلیل ظاهر و قالب مرتب و تزیین شدهاش، مهمانی را رسمیتر و مجللتر نشان خواهد داد. شاید بتوان اعتراف کرد که این غذا به دلیل محتویاتی که دارد از نوع غذاهای اعیانی ایرانی به شمار میرود!
در رابطه با طرز تهیه تهچین بدانید که آشپز با مشکل خاصی روبهرو نخواهد شد؛ تهچین هم در فر پخته میشود و هم روی شعلهی گاز. البته این را هم از قلم نیندازید که برای داشتن تهدیگ خوب و دلچسب لازم است آن را مدت زمان بیشتری روی حرارت ملایم قرار دهید تا به خوبی پخته شود و خودش را خوب بگیرد.
تهچین از نظر علم تغذیه، غذایی کامل و مفید است. در وهله اول وجود تخم مرغ در این غذا باعث میشود از ویتامین آ و دی غنی باشد. این دو ویتامین سیستم دفاعی بدن را تقویت میکنند. علاوه بر این ویتامین ب۱۲ موجود در تخم مرغ هم میتواند جایگزین خوبی برای کسانی باشد که گوشت زیادی نمیخورند.
از آنجا که تهچین مرغ، طرفداران بیشتری دارد، بد نیست بدانید که سینه مرغ استفاده شده در این غذا حاوی ویتامین ب۳ است که فعالیتهای آنتی اکسیدانی دارد و به تنظیم قند خون و تولید انرژی کمک زیادی میکند.
در رابطه با زرشک موجود در تهچین هم باید بدانید که این مادهی غذایی، ضد سرطان و تشنج و برطرفکنندهی کمبود ویتامین ث است. با این حال بهتر است در مصرف آن زیادهروی نکنید؛ مصرف بیش از حد زرشک موجب افت فشار خون، خارش و حالت تهوع خواهد شد. علاوه بر این توصیه میشود کسانی که سابقه سنگ کلیه یا صفرا دارند هم به سراغ این ماده غذایی نروند، چراکه مشکلشان را تشدید خواهد کرد. علاوه بر این، زرشک به نوعی محرک رحم به حساب میآید. همین مسئله باعث میشود اغلب به زنان باردار توصیه شود از خوردن این ماده غذایی خودداری کنند.
از آنجا که در تهیه تهچین روغن بسیار کمی استفاده میشود، میتوان این غذا را یکی از سالمترین غذاها و البته مناسب برای کسانی دانست که اضافه وزن دارند یا میخواهند وزن خودشان را کاهش دهند. توصیه میشود برای این که روغن مورد استفاده در تهچین را به کمترین میزان ممکن برسانید، آن را درون فر بپزید. کار از محکم کاری عیب نمیکند! برای داشتن یک تهچین سالم باید این را هم بگوییم که بهتر است ماست مورد استفاده در ته چین را به نوع کمچرب تغییر دهید و مرغی که در غذا استفاده میکنید را هم آب پز کنید تا خاصیتش بیشتر شود.
غذاهایی با کربوهیدراتهای پیچیده را در ابتدای لیست سحریتان قرار دهید
در لیست سحریتان حتما غذاهای دیرهضم را قرار دهید. غذاهایی با کربوهیدرات پیچیده سرشار از انرژی هستند و در طول روز شما را سرحال نگه میدارند. از جمله این غذاها میتوان به گندم کامل، برنج، لوبیا و جو دوسر اشاره کرد. جالب است که بدانید فیبر جو دوسر در معده شما تبدیل به یک ژل دیرهضم میشود. یادتان باشد که کربوهیدراتهای ساده را از لیست سحریتان حذف کنید، مواردی مثل آرد سفید، قند، شیرینی و دونات. این مواد غذایی در عرض ۳ تا ۴ ساعت هضم میشوند و باعث میشوند که در طول روز ضعف کنید.
۵ نوع غذای متنوع و ساده برای سحری
انواع غذای نانی برای سحری
شاید دوست داشته باشید برای سحر خانواده را به غذاهای نانی مهمان کنید. کوفته برنجی یک گزینه عالی برای پخت غذاهای نانی است. این غذا سرشار از پروتئین است و برای ساعتهای طولانی شما را سیر نگه میدارد. دلمه بادمجان، دلمه برگ مو، کتلت، انواع خوراکها مثل خوراک سیب زمینی و گوشت یا خوراک جگر و میرزاقاسمی. در این لیست کوکوها را قرار ندادیم، چرا که خوردن آنها در سحر ممکن است باعث ایجاد تشنگی در روزهداران شود.
اولین و مهمترین نکته درباره تهیه افطاری این است که حتما غذای انتخابی شما گرم باشد. غذاهایی مثل سالاد الویه، سالاد ماکارونی، ژامبون، بستی، ژله یا کرم کارامل انتخاب مناسبی برای سفره افطار نیستند. توجه داشته باشید که معده روزهدار ساعتهای طولانیای خالی مانده و در لحظه افطار دمای بالایی دارد. در چنین شرایطی با میل کردن غذای سرد، معده دچار گرفتگی یا همان اسپاسم میشود.